ปญฺญา-นิทฺเทส [55] ปญฺญํ ปถมเมเสหิ, ปญฺญา-พลํ พหุตฺตมํ; กุล-ปุตฺต พลํ ปญฺญา, กิํหินาม น สาธฺยติฯ [56] อเนก-สํสยุจฺเฉทิ , ปโรกฺขตฺถสฺส ทสฺสกํ; สพฺพสฺส โลจนํ สตฺถํ, ยสฺส นตฺถฺยนฺธเมว โสฯ [57] ปญฺญา สุตํ วินิจฺฉินฺทิ, กิตฺติ-สิโลก-วฑฺฒนี; ปญฺญาสหิโต นโร อิธ, อปิ สุขานิวินฺทติฯ [58] สพฺพญฺญุพุทฺธ-ปจฺเจก , จตุสจฺจ-สุตา อิติ; จตุ-พุทฺเธสุ เอโกว, พหุสฺสุโต นโร ภเวฯ [59] เลขเฉโก วาจเฉโก, คนฺถเฉโก สุวาจโก; วิธายกเฉโก สูโร, นิทฺทุกฺโขว สกมฺมนิฯ [60] ปญฺญา หิ เสฏฺฐา กุสลา วทนฺติ, นกฺขตฺต-ราชาริว ตารกานํ; สีลํ สิรีจาปิ สตญฺจ ธมฺโม, อนฺวายิกา ปญฺญาวโต ภวนฺติฯ [61] เสเวถ พุทฺเธ นิปุเณ พหุสฺสุตฺเต, อุคฺคาหโก จ ปริปุจฺฉโก; สุเณยฺย สกฺกจฺจํ สุภาสิตานิ, เอวํ กโร ปญฺญวา โหติ มจฺโจฯ [62] วเยน ยส-ปุจฺฉาหิ, ติฏฺฐ-วาเสน โยนิโส; สากจฺฉา สฺเนหสํเสวา, ปติรูป-วาเสนจฯ [63] เอตานิ อฏฺฐฐานานิ, พุทฺธิ-วิสท-การณา; เยสํ เอตานิ สมฺโภนฺติ, เตสํ พุทฺธิ ปภิชฺชติฯ [64] จตฺตาโรเม ภิกฺขเว ธมฺมา ปญฺญาวุทฺธิยา สํวตฺตนฺติฯ กตเม จตฺตาโรฯ สปฺปุริสสํเสโว สทฺธมฺมสวนํ โยนิโส มนสิกาโร ธมฺมานุธมฺม-ปฏิปตฺติฯ อิเม โข ภิกฺขเว จตฺตาโร ธมฺมา ปญฺญา-วุทฺธิยา สํวตฺตนฺตีตฺติฯ [65] จกฺขุปสาท-สมฺปนฺโน , อจฺฉิมนฺตญฺจ ปสฺสติ; อนฺธํ กาณํ สุ-ปสฺสนฺตํ, อนฺโธ สพฺพํ น ปสฺสติฯ [66] ปสฺสตฺติ ปสฺโส ปสฺสนฺตํ, อ-ปสฺสนฺตญฺจ ปสฺสติ; อ-ปสฺสนฺโต อ-ปสฺสนฺตํ, ปสฺสนฺตญฺจ น ปสฺสติฯ [67] ปากฏํ อ-ปฏิจฺฉนฺนํ, รูปํ ปสาท-จกฺขุนา; นาญฺญํ ปสฺสตฺติ สพฺพํปิ, ตถโต ญาณ-จกฺขุนาฯ [68] สุชนาสุชนา สพฺเพ, คุเณนาปิ วิเวกิโน; วิเวกํ น สมายนฺติ, อ-วิเวกีชนนฺติเกฯ [69] โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ, น ขิปฺปมนุพุชฺฌติ; อ-มิตฺตวสมนฺเวติ, ปจฺฉา จ อนุตปฺปติฯ [70] เอวํ มหิทฺธิกา ปญฺญา, นิปุณา สาธุจินฺตินี; ทิฏฺฐธมฺม-หิตตฺถาย, สมฺปราย-สุขาย วาฯ [71] ตํ พลานํ พลํ เสฏฺฐ, อคฺค ปญฺญาพลํ พลํ; ปญฺญาพเลนุปตฺถทฺโธ, เอตฺถํ วินฺทติ ปณฺฑิตฺโตฯ [72] เยน ญาเณน พุชฺฌนฺติ, อริยา กต-กิจฺจตํ; ตํ ญาณ-รตนํ ลทฺธํ, วายาเมถ ชิโนรสาฯ [73] ปญฺญารตนมาลสฺส , น จิรํ วตฺตเต ภโว; ขิปฺปํ ทสฺเสติ อมตํ, น จ โส โรจเต ภเวฯ [74] ปมาทมนุยุญฺชนฺติ , พาลา ทุมฺเมธิโน ชนา; อปฺปมาทญฺจ เมธาวี, ธนํ เสฏฺฐํว รกฺขติฯ [75] ธน-ปุญฺญ-ธี-ลาเภน , กาลํ ขิยฺยติ ปณฺฑิโต; กีฬเนน จ ทุมฺเมโธ, นิทฺทาย กลเหน วาฯ [76] ปมาทํ อปฺปมาเทน, ยทา นูทติ ปณฺฑิโต; ปญฺญาปาสาท-มารุยฺห, อ-โสโก โสกินิํ ปชํ, ปพฺพตฏฺโฐว ภูมฏฺเฐ, ธีโร พาเล อเวกฺขติฯ [77] นตฺติ อตฺตสมํ เปมํ, นตฺถิ ธญฺญสมํ ธนํ; นตฺถิ ปญฺญาสมา อาภา, วุฏฺฐิ เว ปรมา สราฯ [78] ทิฏฺเฐ ธมฺเม จ โย อตฺโถ, โย จตฺโถ สมฺปรายิโก; อตฺถาภิสมยา ธีโร, ปณฺฑิโตติ ปวุจฺจติฯ [79] น เตน ปณฺฑิโต โหติ, ยาวตา พหุ ภาสติ; เขมี อ-เวรี อ-ภโย, ปณฺฑิโตตฺติ ปวุจฺจติฯ [80] ยมฺหิ สจฺจญฺจ ธมฺโม จ, อ-หิํสา สํยโม ทโม; ส เว วนฺตมโล ธีโร, เถโร อิติ ปวุจฺจตฺติฯ [81] สก-คุณํ สก-โทสํ, โย ชานาติ สปณฺฑิโต; ปร-คุณํ ปร-โทสํ, โย ชานาติ สปณฺฑิโตฯ [82] สติ-วีริย-ปญฺญาย , โย กโรติ อิริยาปเถ; โส ปณฺฑิโต หเว ภเว, อุภยตฺถ-ปริคฺคโหฯ [83] กตญฺญู วิชฺชา-สมฺปนฺโน, ชาติมา ธนวา หเว; โส วิจารณ-สีโล จ, นิทฺทุกฺโข ปณฺฑิโต ภเวฯ สพฺเพ กมฺมสฺสกา สตฺตา, กมฺมํ สตฺเต วิภชฺชติฯ [84] โย ปสฺสติ ปจฺจกฺขตฺถํ, โย จ สํสารตฺถํ เตสุ; ปจฺฉิโมว ปูชนีโย, อุภยตฺถ-สุทิฏฺฐตฺตาฯ [85] อปฺเปน อนวชฺเชน, สนฺตุฏฺโฐ สุลเภน จ; มตฺตญฺญู สุภโร หุตฺวา, จเรยฺย ปณฺฑิโต นโรฯ [86] อตฺตานเมว ปถมํ, ปติรูเป นิเวสเย; อถญฺญมนุสาเสยฺย, น กิลิสฺเสยฺย ปณฺฑิโตฯ [87] อุตฺตม-ปริสาย เว, อุตฺตฺตมํ วาจมุตฺตโม; ภเณยฺยาเขป-วิตฺถารํ, สา อนคฺฆฺยา โลกตฺตเยฯ [88] ปณฺฑิตสฺส สุภาสิตฺตํ, ปณฺฑิโตว สุชานิยา; ทุมฺเมโธ ตํ น ชานาติ, ธีโร ธีรํ มมายติฯ [89] เยน เกนจิ วณฺเณน, ปโร ลภติ รูปฺปนํ; อตฺโถ วาจาย เจ โหติ, ตํ น ภาเสยฺย ปณฺฑิโตฯ [90] ภุญฺชนตฺถํ กถนตฺถํ, มุขํ โหตีตฺติ โน วเท; ยํวา ตํวา มุขารุฬฺหํ, วจนํ ปณฺฑิโต นโรฯ [91] ปร-สตฺติตฺโต ส-สตฺติํ, ทุชฺชาโน หิ นโร มิเต; เจ ชาเน สก-สตฺติํจ, กา กถา ปร-สตฺติยาฯ [92] กตฺต-คุณํ ปเรสํ โย, ปฏิกโรติ ปณฺฑิโต; ชานาติ โส อาจิกฺขติ, น พาโล คุณ-มามโกฯ [93] ปภูตํ เนว กาตพฺพํ, ภวิสฺสํ เนว จินฺตเย; วตฺตมาเนน กาเลน, วิจรนฺติ วิจกฺขณาฯ [94] ธมฺเมสุ สติ อิจฺฉิตา, รเสสุ โลณมิจฺฉิตํ; ราช-กิจฺเจสุ อมจฺจํ, สพฺพ-ฐาเนสุ ปณฺฑิตํฯ [95] ขตฺติโย เสฏฺโฐ ชเน ตสฺมิํ, เย โคตฺตปฏิสาริโน; วิชฺชา-จรณ-สมฺปนฺโน, โส เสฏฺโฐ เทว-มานุเสฯ [96] สมฺพุทฺโธ ทฺวิปทํ เสฏฺโฐ, อาชานีโย จตุปฺปทํ; สุสฺสุสา เสฏฺฐา ภริยานํ, โย จ ปุตฺตานมสฺสโวฯ [97] สาตฺถโก จ อ-สมฺโมโห, สปฺปาโย โคจโร ตถา; จตฺตาริมานิ สิกฺเขยฺยุํ, สมฺปชญฺญาภิวฑฺฒกาฯ [98] ปญฺญญฺจ โข อ-สุสฺสุสํ, น โกจิ อธิคจฺฉติ; พหุสฺสุตํ อนาคมฺม, ธมฺมฏฺฐํ อ-วินิพฺภชํฯ [99] อธิปฺปาโย สุทุพฺโพโธ, ยสฺมา วิชฺชติ ปาฬิยํ; ตสฺมา อุปฏฺฐหํ คณฺเห, ครุํ ครุมตํ วิทูฯ จาริตฺต-นิทฺเทส [100] อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ, โก หิ นาโถ ปโร สิยา; อตฺตนา หิ สุทนฺเตน, นาถํ ลภติ ทุลฺลภํฯ [101] |